ΓΝΑΘΟΛΟΓΙΑ

Αντιμετώπιση Στοματοπροσωπικού Πόνου - Άπνοιας Ύπνου & Ροχαλητού

Η γναθολογία είναι η επιστήμη που ασχολείται με την αντιμετώπιση κροταφογναθικών διαταραχών και στοματοπροσωπικού πόνου, λειτουργικών διαταραχών του στοματογναθικού συστήματος, βρυγμού
(σφίξιμο και τρίξιμο δοντιών) και άπνοιας ύπνου.

Αντιμετώπιση βρυγμού

Ο βρυγμός (σφίξιμο ή/και τρίξιμο δοντιών) που μπορεί να γίνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας ή και της νύχτας επιδρά αρνητικά τόσο στα δόντια, προκαλώντας αποτριβές, όσο και στο στοματογναθικό σύστημα συνολικά, δηλαδή τους μασητήριους μύες και τις κροταφογναθικές διαρθρώσεις. Έτσι, ο βρυγμός μπορεί να διαταράξει τη φυσιολογική λειτουργία του στοματογναθικού συστήματος και να προκαλέσει βλάβες και πόνο στις αρθρώσεις και τους μύες, ακόμη και πονοκεφάλους.
Η αντιμετώπισή του γίνεται με τη χρήση ειδικών ορθοπεδικών συσκευών (νάρθηκες) που κατασκευαζονται στο εργαστήριο με συγκεκριμένες προδιαγραφές. Η επιλογή του κατάλληλου νάρθηκα γίνεται βάσει του είδους και της βαρύτητας του προβλήματος που αντιμετωπίζει κάθε ασθενής.
Αντιμετώπιση στοματοπροσωπικού πόνου και κροταφογναθικών διαταραχών

Ο πόνος στο πρόσωπο και/ή στο στόμα μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενή, διότι δυσχεραίνει καθημερινές λειτουργίες, όπως η μάσηση, η κατάποση και η ομιλία.
Ο όρος κροταφογναθικές διαταραχές είναι συλλεκτικός και περιλαμβάνει νοσολογικές οντότητες που αφορούν στους μασητήριους μύες, τις κροταφογναθικές διαρθρώσεις και τα παρακείμενα ανατομικά μόρια.
Αποτελούν τη δεύτερη συχνότερη αιτία στοματοπροσωπικού πόνου μετά τον πόνο οδοντικής αιτιολογίας και τη συχνότερη αιτία χρόνιου στοματοπροσωπικού πόνου.

Τα συμπτώματα για τα οποία ο ασθενής συνήθως αναζητά θεραπεία περιλαμβάνουν:
•   πόνο στην κάτω γνάθο, στο αυτί και την περιοχή μπροστά από το αυτί
•   μειωμένη διάνοιξη του στόματος
•   συχνούς πονοκεφάλους
•   ήχους από τις κροταφογναθικές αρθρώσεις
•   απόκλιση της κάτω γνάθου από τη μέση γραμμή κατά τη διάνοιξη του στόματος

Πού οφείλεται ο πόνος;

Πιθανοί αιτιολογικοί και επιβαρυντικοί παράγοντες περιλαμβάνουν:
•   τραυματισμό, επαναλαμβανόμενο μικροτραυματισμό (π.χ. λόγω σφιξίματος δοντιών ή συχνή μάσηση τσίχλας)
•   γενετική προδιάθεση
•   αυξημένα επίπεδα άγχους
•   κακή ποιότητα ύπνου
•   συγκλεισιακές ανωμαλίες
•   παραλειτουργικές έξεις (π.χ. δήξη χειλέων και παρειών, συμπίεση της γλώσσας στον ουρανίσκο, κ.ά.)
Αξίζει να σημειωθεί πως οι κρανιογναθικές διαταραχές δεν στοιχειοθετούν μια μεμονωμένη παθολογική κατάσταση, αλλά αποτελούν έναν συγκερασμό δομικών και λειτουργικών διαταραχών, καθιστώντας τη διαφορική διάγνωση ιδιαίτερα σημαντική. Αναλογικά, η θεραπεία τους ποικίλλει, εξατομικεύεται για κάθε περιστατικό και συμπεριλαμβάνει πολλά διαφορετικά μέσα.

Θεραπευτική Αντιμετώπιση
Το σχέδιο θεραπείας προϋποθέτει πάντοτε σωστή και εμπεριστατωμένη διάγνωση, που είναι αποτέλεσμα της σε βάθος γνώσης της φύσης των αιτιών και παθογένειας της συγκεκριμένης νόσου.
Το σύνολο του θεραπευτικού φάσματος των Κρανιογναθικών διαταραχών μπορεί να ταξινομηθεί ως εξής:

Κατασκευή και χρήση διαφόρων τύπων ενδοστοματικών ναρθήκων κατά περίπτωση, ανάλογα με τη διάγνωση και τις παραλειτουργίες του ασθενούς
Φυσικές μεθόδους θεραπείας με ασκήσεις κινησιοθεραπείας, διαδερματικές Ηλεκτρικές Νευρικές Διεγέρσεις (T.E.N.S.),
Διαθερμία και άλλες τεχνικές που σκοπό έχουν τη μυϊκή χαλάρωση, το συντονισμό και την ανακούφιση από τον πόνο
Πραγματοποίηση ενδομυϊκής χορήγησης φαρμάκων ή αναισθητικών στους μύες του στοματογναθικού συστήματος
Θεραπεία βασιζόμενη σε ψυχολογικά σχήματα
Φαρμακοθεραπεία
Πραγματοποίηση ενδοαρθρικής χορήγησης φαρμάκων στην κροταφογναθική διάρθρωση
Η διαδικασία αντιμετώπισης των διαταραχών αυτών απαιτεί πρωτίστως ουσιαστική γνώση από τη μεριά του θεράποντα, καλή συνεργασία μεταξύ του ασθενούς και του κλινικού γναθολόγου και τέλος μακροχρόνια και συχνή παρακολούθηση του ασθενούς.

ΠΩΣ ΘΑ ΓΝΩΡΙΖΩ ΑΝ ΠΑΣΧΩ ΑΠΟ ΚΡΑΝΙΟΓΝΑΘΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ;
Αν έχει συμβεί στην καθημερινότητά σας να:
•   Υποφέρετε από πόνο στο πρόσωπο, στις γνάθους, στους κροτάφους, μπροστά ή μέσα στο αυτί σας, στον αυχένα ή στο λαιμό σας
•   Βιώνεται πόνο που θυμίζει κάψιμο, ηλεκτρικό ρεύμα ή μούδιασμα στην περιοχή του στόματος και του προσώπου
•   Ακούτε έντονο και παράξενο ήχο (κλικ ή κρακ) όταν ανοίγετε ή κλείνετε το στόμα σας, όταν μασάτε ή όταν μιλάτε
•   Έχετε εμβοές (βουίσματα)
•   Έχει ποτέ «κλειδώσει» ή «πιαστεί» η γνάθο σας, ώστε να μην μπορείτε να ανοίξετε ή να κλείσετε πολύ το στόμα σας
•   Αντιμετωπίζετε δυσκολίες στην κίνηση της γνάθου σαν κάτι να σας εμποδίζει
•   Πονάει η γνάθος σας ή νιώθετε το πρόσωπο «πιασμένο» όταν ξυπνάτε το πρωί
•   Αισθάνεστε άβολη ή ασυνήθιστη τη θέση που κλείνει το στόμα σας ή δαγκώνετε
•   Σφίγγετε ή τρίζετε τα δόντια σας ή τη γνάθο σας κατά τη διάρκεια της ημέρας ή/και όταν κοιμάστε
•   Παραπονείστε για έντονη ευαισθησία ή πονόδοντο χωρίς κανένα κλινικό σημείο που να δικαιολογεί πόνο
•   Αν έχετε συχνούς πονοκεφάλους
•   Αν είχατε κάποιο τραυματισμό ή επέμβαση στις γνάθους, το πρόσωπο ή το κεφάλι και νιώθετε κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα
•   Αν πάσχετε από γενικότερα συμπτώματα που εμπλέκουν τους μύες και τις αρθρώσεις σας (π.χ. αρθρίτιδες, αυτοάνοσα νοσήματα) και νιώθετε κάποια από τα παραπάνω

τότε πιθανώς πάσχετε από κάποια μορφή δυσλειτουργίας του στοματογναθικού συστήματος και απαιτείται ενδελεχής κλινική εξέταση από ειδικό γναθολόγο που είναι σε θέση να δώσει μια σαφή διάγνωση.
Αντιμετώπιση ροχαλητού και άπνοιας ύπνου

Στο οδοντιατρείο «In Dentistry We Trust» διαθέτουμε τη γνώση και την εξειδίκευση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της άπνοιας ύπνου και του ροχαλητού.
Το ροχαλητό είναι μία πολύ συνηθισμένη διαταραχή του ύπνου. Σχεδόν όλοι μας ροχαλίζουμε περιστασιακά, έστω και ήπια. Το έντονο όμως και σε μόνιμη βάση ροχαλητό διαταράσσει σημαντικά τον ύπνο και μπορεί να είναι σημάδι μιας πολύ σοβαρής κατάστασης, της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου. Η άπνοια ύπνου συχνά παραμένει αδιάγνωστη γιατί πολλοί ασθενείς νομίζουν ότι απλά ροχαλίζουν, ενώ στην πραγματικότητα πάσχουν από αυτή την εξαιρετικά σοβαρή διαταραχή ύπνου.
Στο ιατρείο μας, σε κάθε ασθενή που προσέρχεται με υποψία προβλήματος ροχαλητού ή αποφρακτικής άπνοιας ύπνου, γίνεται λήψη ιατρικού και οδοντιατρικού ιστορικού και γίνεται μια αρχική εκτίμηση της βαρύτητας του προβλήματος, με βάση τα υποκειμενικά συμπτώματα που αναφέρει ο ασθενής και τις απαντήσεις του από ειδικά ερωτηματολόγια που σχετίζονται με τη νόσο. Ακολουθεί η κλινική εξέταση της στοματικής κοιλότητας για να αξιολογηθούν ανατομικά χαρακτηριστικά που δημιουργούν εμπόδιο στη δίοδο του αέρα κατά την αναπνοή. Με βάση αυτά τα στοιχεία ο ασθενής ενημερώνεται για την πιθανότητα να πάσχει από αποφρακτική άπνοια ύπνου, καθώς και για τη σοβαρότητα και την επικινδυνότητα αυτής της διαταραχής για τη γενικότερη υγεία του οργανισμού. Στη συνέχεια προτείνεται στον ασθενή μια πολυσωματοκαταγραφική μελέτη ύπνου, που θα συμβάλλει στην αξιολόγηση του προβλήματος και της βαρύτητάς του. Πρόκειται για μια εξέταση που πραγματοποιείται σε ειδικά διαμορφωμένο δωμάτιο ενός κέντρου ύπνου, όπου ο εξεταζόμενος κοιμάται για μια νύχτα.
Με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης, γίνεται η διάγνωση και η αξιολόγηση της βαρύτητας του προβλήματος και αναλόγως προτείνεται η καταλληλότερη θεραπεία. Στις περιπτώσεις που ενδείκνυται η κατασκευή ενδοστοματικής συσκευής, ο εξειδικευμένος γναθολόγος είναι σε θέση να συμβάλλει καθοριστικά στην αντιμετώπιση της αποφρακτικής άπνοιας, βελτιώνοντας σημαντικά τη γενική υγεία του ασθενούς.
Στα πλαίσια της θεραπείας των ασθενών με άπνοια ύπνου, κρίνεται απαραίτητη η συχνή παρακολούθηση του ασθενούς για την αξιολόγηση της λειτουργικότητας του στοματογναθικού συστήματος του ασθενούς, την πορεία της θεραπείας και για τον έλεγχο της λειτουργίας και εφαρμογής της συσκευής, καθώς και για την κατάλληλη ρύθμισή της.
Σε συγκεκριμένες φάσεις της θεραπείας συστήνεται στον ασθενή επανάληψη της μελέτης ύπνου για την ακριβέστερη μέτρηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας, καθώς και για την έγκαιρη διάγνωση πιθανών υποτροπών, ώστε να τροποποιηθεί κατάλληλα η θεραπεία και να βελτιωθεί η κατάσταση του ασθενούς.
Στόχος μας είναι η βέλτιστη δυνατή αντιμετώπιση του προβλήματος του ροχαλητού και της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου, βάσει των πλέον σύγχρονων θεραπευτικών μέσων και πρωτοκόλλων, που θα εξασφαλίσει την καλύτερη ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Αθλητικοί νάρθηκες

Οι αθλητικοί νάρθηκες είναι ενδοστοματικές συσκευές, απαραίτητες σε κάθε αθλητική δραστηριότητα, ακόμη κι αν αυτή δεν θεωρείται καταρχάς επικίνδυνη.
Σκοπός τους είναι η προστασία όχι μόνο των δοντιών των αθλούμενων, αλλά και των γνάθων από πιθανό κάταγμα κατά της διάρκεια της αθλητικής δραστηριότητας. Επίσης, προστατεύουν τα μαλακά ανατομικά μόρια της περιοχής του στόματος και μειώνουν τις εξασκούμενες δυνάμεις στη γνάθο και την κροταφογναθική διάρθρωση σε περίπτωση πτώσης ή χτυπήματος.
Στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφοροι τύποι προκατασκευασμένων ναρθήκων που παρέχουν προστασία σε κάποιο βαθμό.
Ο εξατομικευμένος όμως τύπος νάρθηκα που κατασκευάζεται στον οδοντίατρο αναμφίβολα πλεονεκτεί σε πολλά επίπεδα.

Ο συγκεκριμένος τύπος νάρθηκα προσαρμόζεται πλήρως στο στόμα, παρέχοντας άνετη εφαρμογή και καλύτερη προστασία στα δόντια, τα χείλη και τα παρακείμενα ανατομικά μόρια, μειώνοντας σε μεγάλο βαθμό τους τραυματισμούς σε περίπτωση χτυπήματος. Ακόμη και σε περιπτώσεις που ο τραυματισμός δεν θα μπορούσε να αποφευχθεί, η χρήση του συγκεκριμένου νάρθηκα περιορίζει σε σημαντικό βαθμό το μέγεθος του τραυματισμού. Τέλος, ο οδοντίατρος θα προτείνει το κατάλληλο τύπο ενδοστοματικού νάρθηκα με το ενδεδειγμένο πάχος του υλικού, με αποτέλεσμα τη μέγιστη ασφάλεια κατά τη χρήση του.
Για την κατασκευή του εξατομικευμένου νάρθηκα απαιτούνται δύο επισκέψεις.
Στο πρώτο ραντεβού ο οδοντίατρος θα πάρει το ιατρικό ιστορικό του αθλητή, πληροφορίες για τυχόν προηγούμενο ιστορικό τραύματος ή διάσεισης, θα ελέγξει τη στοματική κατάστασή του, την κατάσταση των ούλων και των γύρω ιστών, τη σύγκλειση των δοντιών, τους ορθοδοντικούς ή προσθετικούς μηχανισμούς, άλλες παθολογικές καταστάσεις στο στόμα, θα ενημερωθεί για το άθλημα, το είδος, την ένταση, τον τρόπο άθλησης και τη μορφή της αθλητικής δραστηριότητας (ατομική/ομαδική, χρήση εξαρτημάτων/μπάλας) και θα προτείνει τον κατάλληλο αθλητικό ενδοστοματικό νάρθηκα. Στο τέλος θα γίνει η λήψη αποτυπωμάτων για την κατασκευή του νάρθηκα.
Στο δεύτερο ραντεβού θα γίνει η προσαρμογή του νάρθηκα στον αθλητή και ο έλεγχός του σε σχέση με την προστασία που προσφέρει στην άνω και κάτω γνάθο. Η παράδοση του νάρθηκα στον αθλητή συνοδεύεται με οδηγίες για την καθημερινή καθαριότητα και αποθήκευσή του. Με την κατάλληλη φροντίδα και το συστηματικό έλεγχο του νάρθηκα στον οδοντίατρο, ο νάρθηκας μπορεί να χρησιμοποιηθεί αρκετές αθλητικές χρονιές.